ΤΕΡΜΙΤΕΣ, ΑΠΕΝΤΟΜΩΣΗ ΤΕΡΜΙΤΩΝ, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΕΡΜΙΤΩΝ

ΤΕΡΜΙΤΕΣ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:

Οι τερμίτες ανήκουν στην τάξη των εντόμων Ισόπτερα, μια αρχαία οικογένεια εντόμων που χρονολογείται πάνω από 100 εκατομμύρια χρόνια και περιλαμβάνουν 2.300 είδη. Πολλές φορές συγκαταλέγονται μαζί με τα μυρμήγκια, γι’ αυτό και ονομάζονται αλλιώς «Λευκά μυρμήγκια». Στη Ευρώπη αναφέρονται 12 διάφορα είδη, αλλά στην Ελλάδα συναντάμε τρία από αυτά: Kalotermes flavicollis, Reticulitermes balkanensis και Reticulitermes urbis. Οι τερμίτες προτιμούν τα πιο ζεστά κλίματα, ζουν σε οργανωμένες κοινωνίες με εργάτες, αναπαραγωγικά και βασιλιά, ενώ τρέφονται κατά κύριο λόγο με κυτταρίνη που βρίσκεται στο ξύλο.

ΚΥΚΛΟΣ:

Το μήκος των τερμιτών είναι 3-5 mm για τους εργάτες ενώ τα άλλα άτομα μπορούν να φτάσουν μέχρι τα 25 χιλιοστά. Όπως αναφέραμε, τα ιδιαίτερα αυτά έντομα, είναι κοινωνικά και αυτό σημαίνει πως ζουν σε διαμορφωμένες κοινωνίες, οργανωμένες με κάστες, στις οποίες οι αρμοδιότητες είναι κατανεμημένες για την επίτευξη συγκεκριμένων εργασιών.

Οι τερμίτες μετά το νυμφικό στάδιο, μπορεί να γίνουν οπλίτες ή ακόμη αν χρειαστεί και αναπαραγωγικά άτομα ή ιπτάμενα είδη. Το σύστημά τους είναι αρκετά περίπλοκο και αποτελεί κέντρο ενδιαφέροντος για πολλούς επιστήμονες. Παρακάτω θα δούμε αναλυτικά την κάθε κάστα αυτής την κοινωνίας.

Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ:

Η βασίλισσα είναι η υπεύθυνη για όλες τις γεννήσεις που γίνονται σε μια κοινωνία τερμιτών, γι’ αυτό και το μέγεθός της είναι αρκετά μεγάλο. Χωράει στην κοιλιά της χιλιάδες αυγά και μπορεί να γεννήσει εκατομμύρια, μέχρι να είναι επαρκής ο αριθμός των εντόμων που θα πλαισιώσουν τις εργασίες της κοινότητας. Συνήθως υπάρχει μόνο μία ανά κοινωνία και η διάρκεια ζωής της είναι τα 30 έτη.

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ:

Ο βασιλιάς είναι ο υπεύθυνος αναπαραγωγής της βασίλισσας, καθώς είναι και το μοναδικό γόνιμο αρσενικό της κοινωνίας. Ο σκοπός του είναι η συνεχής αναπαραγωγή του είδους και όπως στην βασίλισσα, το μέγεθός του είναι αρκετά μεγαλύτερο των υπολοίπων. Είναι, επίσης, ο μοναδικός βασιλιάς σε μια  κοινωνία και η εξέλιξή του, όπως και της βασίλισσας, γίνεται από το στάδιο των αναπαραγωγικών και αφού ρίξουν τα φτερά τους.

Ο ΣΜΗΝΟΥΡΓΟΣ:

Ο σμηνουργός ή αλλιώς τα πτερωτά και αναπληρωματικά αναπαραγωγικά, είναι υπεύθυνα για την αναζήτηση άλλης φωλιάς. Η δημιουργία των σμηνουργιών, γίνεται κυρίως την άνοιξη και πολύ λίγο το φθινόπωρο. Λόγω αυτού, είναι τα άτομα που έχουν 2 ζεύγη φτερών και το σώμα τους είναι πιο σκούρο και πιο σκληρό από τα υπόλοιπα. Το φύλλο τους είναι είτε θηλυκό είτε αρσενικό και βρίσκοντας μια καινούργια φωλιά, πετούν τα φτερά τους, έρχονται σε σύζευξη και γίνονται βασιλιάς και βασίλισσα.

Ο ΕΡΓΑΤΗΣ:

Αυτή η κατηγορία, αποτελεί το 90% του πληθυσμού των τερμιτών. Οι εργάτες είναι υπεύθυνοι για την εύρεση τροφής και την θρέψη των υπόλοιπων μελών της κοινότητας. Επίσης, φροντίζουν για την καθαριότητα του χώρου και προστατεύουν την βασίλισσα, τα αυγά και τις νύμφες. Το χρώμα τους είναι υποκίτρινο, γι’ αυτό και πολλές φορές χαρακτηρίζονται ως σκουλήκια. 

Ο ΟΠΛΙΤΗΣ:

Οι οπλίτες είναι υπεύθυνοι για την υπεράσπιση της αποικίας, απέναντι σε ανεπιθύμητους εισβολείς. Έχουν μεγάλα σαγόνια και ο πληθυσμός τους αυξομειώνεται ανάλογα με τις ανάγκες της κοινότητας. 

ΕΙΔΗ:

Οι τερμίτες χαρακτηρίζονται για την αποστροφή που έχουν στο φως, οπότε όταν προσβάλουν κάποιο ξύλο δεν χρησιμοποιούν την ίδια τεχνική με τα σαράκια, αλλά καταστρέφουν το ξύλο από μέσα χωρίς να δημιουργούν εμφανείς τρύπες. Γι’ αυτόν τον λόγο, πολλές φορές αργούμε να αντιληφθούμε το μέγεθος της ζημιάς που έχουν προκαλέσει. Ένας τρόπος για να το καταλάβουμε, είναι να πιέσουμε το ξύλο. Αν αυτό είναι μαλακό, τότε σημαίνει πως από μέσα είναι φαγωμένο. Για την αντιμετώπιση, βέβαια, πρέπει να γίνει διάγνωση του είδους από τους ειδικούς, καθώς το κάθε είδος έχει τον δικό του τρόπο εξάλειψης.

ΤΕΡΜΙΤΕΣ ΞΗΡΟΥ ΞΥΛΟΥ:

Οι τερμίτες ξύλου ή αλλιώς Kalotermes-flavicollis, δημιουργούν τις αποικίες τους στα ξύλα και μπορούν να επιβιώσουν χωρίς νερό, μόνο από την υγρασία του ξύλου. Είναι μικρότερη ομάδα από τους τερμίτες του υπογείου, αλλά μπορούν σε λεπτά να καταστρέψουν σημαντικό μέρος ξύλινης επιφάνειας. Όπως ήδη αναφέραμε, δεν φαίνεται η προσβολή τους εύκολα, αλλά παράγουν σχηματισμένα εξαγωνικά περιττώματα, μήκους 1 χιλιοστού και χρώματος μαύρου, καστανού ή κίτρινου, τα οποία απορρίπτουν εκτός του προσβεβλημένου ξύλου από πολύ μικρές οπές εξόδου.

ΤΕΡΜΙΤΕΣ ΥΠΟΓΕΙΟΥ: 

Οι αποικίες αυτού του είδους, του γένους Reticulitermes, μπορούν να φτάσουν τα εκατομμύρια άτομα και τα συναντάμε στο έδαφος στις χαρακτηριστικές χωμάτινες διαδρομές που δημιουργούν. Αυτοί οι αγωγοί κατασκευάζονται από ξύλο, χώμα και υγρά περιττώματα και εξυπηρετούν στην σύνδεση και μετακίνηση των τερμιτών μεταξύ των υπόγειων κοινωνιών και τα κτίρια που προσβάλουν. Μέσα από αυτές, μπορούν να μεταφέρουν τροφή προς την κοινότητα και στην βασίλισσα, που βρίσκεται βαθιά προστατευμένη στη φωλιά. Και αυτό το είδος, εξίσου με τους τερμίτες του ξύλου, μπορεί να γίνει εξαιρετικά καταστροφικό μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα.

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ:

Η απεντόμωση των τερμιτών είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, καθώς είναι ένα έντομο κοινωνικό, οργανωμένο και ο τρόπος προσβολής τους δεν είναι ευδιάκριτος. Οι μέθοδοι βασίζονται στην διαδικασία ανταλλαγής τροφής των ίδιων των εντόμων. Οι εργάτες μιας κοινότητας, συλλέγουν φαγητό, το επεξεργάζονται και μέσω του στόματος τρέφουν και τα υπόλοιπα άτομα. Αυτός ο τρόπος ονομάζεται τροφάλλαξη και πάνω σε αυτήν την λειτουργία βασίζεται και η εξάλειψη. Δηλαδή, ρίχνοντας το εντομοκτόνο σε σημεία που λαμβάνει τροφή ένας εργάτης, γίνεται φορέας, το μεταφέρει στην υπόλοιπη κοινότητα, η οποία με την σειρά της νοσεί και πεθαίνει. Η μέθοδος αυτή, είναι αρκετά αποτελεσματική και γρήγορη. Ο κύριος στόχος είναι η εξάλειψη της βασίλισσας, από την οποία προέρχονται όλες οι γέννες. Η εφαρμογή του εντομοκτόνου, γίνεται πάντα από εξειδικευμένο προσωπικό, με ειδικά μηχανήματα υψηλής πίεσης και περιμετρικά του κτηρίου, για να καταφέρει να πιάσει όλες τις πιθανές κοινότητες των τερμιτών. Στους εξωτερικούς χώρους, επίσης, ανοίγονται, στο έδαφος, οπές με συγκεκριμένη απόσταση μεταξύ τους, και μέσα σε αυτές γίνεται η έκχυση του εντομοκτόνου. Μετά την εφαρμογή, η οπή πρέπει να κλείνει με χώμα ή τσιμέντο. Αν η προσβολή είναι εσωτερικά του κτηρίου, ακολουθείται περίπου η ίδια διαδικασία με μικρές αλλαγές στην ποσότητα του εντομοκτόνου, καθώς απαγορεύεται η εφαρμογή εντός σπιτιού.